Je bent een aantal weken heel druk op je werk en voordat je er erg in hebt, zijn de kilo’s eraan gevlogen. Is stress de boosdoener of denken we dat alleen maar? Wij gingen op onderzoek uit en stelden een aantal voedingswetenschappers de vraag: hoe zit het nu echt met gewichtstoename bij stress?
Dat stress ervoor kan zorgen dat het getal op de weegschaal in korte tijd omhoog schiet, is volgens voedingswetenschapper Benne Holwerda een feit. “En dat heeft te maken met meerdere processen die door stress in gang worden gezet.”
INVLOED VAN HORMONEN
“Allereerst speelt het stresshormoon cortisol een belangrijke rol. Dit hormoon wordt aangemaakt als het lichaam stress ervaart en zorgt voor een verhoogde eetlust. Als je last hebt van stress, heb je dus vaker honger en ga je meer eten. Bij mensen die langdurig blootstaan aan stress is de cortisolspiegel constant te hoog, waardoor ze altijd kampen met een (te) hoge eetlust.”
Daarnaast speelt ook de schildklier een belangrijke rol bij gewichtstoename, vertelt Holwerda. “Door de overmaat aan stresshormonen in je lichaam, worden in de schildklier minder niet-actieve hormonen (T3) omgezet naar actieve hormonen (T4). Met een trage schildklier tot gevolg. Door deze trage schildklier werkt je stofwisseling niet goed en daardoor kom je aan in gewicht.”
GEMAKZUCHTIG
Volgens Astrid Postma-Smeets van het Voedingscentrum is de gewichtstoename tijdens stressvolle periodes ook een gevolg van het feit dat mensen door stress gemakzuchtiger worden. “Je bent moe, hebt geen zin meer om nog uren in de keuken te staan, laat je gezonde gewoontes varen en gooit een pizza in de oven. Doe dit een paar weken en het resultaat is zichtbaar op de weegschaal.”
COMFORT FOOD
“Je ziet ook dat mensen tijdens stressvolle periodes gezonde voedingsmiddelen laten staan en vaker naar ongezond voedsel grijpen”, vervolgt Postma-Smeets.
Holwerda vult aan: “Dat komt doordat het lichaam door het eten van suiker- en vetrijke voeding minder stressgerelateerde hormonen produceert. Na een burger of donut lijkt je stress dus als sneeuw voor de zon te zijn verdwenen.”
“Juist door dat verzachtende effect van het zogenaamde comfort food raken mensen verslaafd aan ongezond eten”, vervolgt Holwerda.
Postma-Smeets sluit zich daarbij aan: “Het wordt een gewoonte om die stressvolle gevoelens te onderdrukken met eten, waardoor mensen in een ongezonde spiraal terechtgekomen en steeds meer overgewicht krijgen.”
BUIKVET
Heb je het idee dat vooral je buik dikker is geworden na een stressvolle periode? Dat kan goed kloppen, zegt Holwerda. “Het stresshormoon cortisol zet het lichaam aan tot het opslaan van vetten. Deze vetten worden vooral opgeslagen in de buik, omdat juist deze cellen heel gevoelig zijn voor stress.”
“Extra vervelend is dat het vet dat zich ophoopt in je buik zelf ook actief is. Hierdoor worden er nog meer stresshormonen in je lichaam aangemaakt. Met als gevolg dat je cortisolspiegel nog verder omhoog schiet, je nog meer honger krijgt en nog meer vet in je lichaam opslaat. Je komt dus nog meer aan, simpel gezegd,” legt Holwerda uit.
GEZONDE MAALTIJD
Heel vervelend allemaal, maar wat kun je doen om te voorkomen dat je tijdens zo’n stressvolle periode niet kilo’s aankomt? Volgens voedingswetenschapper Liesbeth Smit is het vooral van belang dat je gedurende de dag gezonde maaltijden binnenkrijgt. “Ontbijt stevig, ga voor een gezonde, vullende lunch en zorg dat je ook na een lange werkdag een gezonde avondmaaltijd nuttigt.”
Dat kan er volgens Smit voor zorgen dat je de zak chips, reep chocola of vette pizza laat liggen en op gewicht blijft. “Zelfs voor een snaaiaanval heb je wel een beetje honger nodig. Door je buik tijdig te vullen met een gezonde maaltijd, voorkom je dat dit hongergevoel opduikt en je grijpt naar ongezonde voedingsmiddelen.”
STRESS VERLAGEN
Het eten van voedingsmiddelen die stress verlagen, kan volgens Holwerda ook een manier zijn om je lichaam weer enigszins in balans te krijgen. “Citrusvruchten, vette vis als zalm en tonijn, noten, spinazie, havermout, pure chocola en kamillethee zijn allemaal voedingsmiddelen waarvan is aangetoond dat ze de stress in je lijf verminderen.”
Maar alle bovenstaande adviezen ten spijt, volgens de drie voedingswetenschappers is er uiteindelijk maar één echte oplossing voor het probleem: het aanpakken van stress.
“Kijk niet wat je kunt doen aan de gevolgen van het probleem, maar pak het probleem bij de bron aan. Ga voor een balans tussen werken, slapen, eten en ontspanning. Dan houd je stress makkelijker buiten de deur.”.
